Corona had een duidelijke invloed op het werk in het veiligheidsdomein
Het veiligheidsdomein is een domein waarin actuele ontwikkelingen vaak de boventoon voeren. De coronapandemie, de maatregelen om deze te bedwingen én de gevolgen van deze maatregelen zelf waren in 2020 van overheersende invloed op het veiligheidsdomein. Dit alles had ook ingrijpende gevolgen voor onze reguliere processen. In de paragraaf die specifiek ingaat op corona lichten we dit meer specifiek toe.
We zijn gestart met de beleidsevaluatie fysieke veiligheid
Dat deden we dit najaar. We kijken of de uitgangspunten die we sinds 2016 hanteren goed werken of dat we die bij moeten stellen. Ook houden we in de evaluatie vraagstukken rondom uitvoering en governance tegen het licht. Onze uitvoeringspartners ODRN en VRGZ zijn nauw betrokken, evenals stakeholders in de stad.
Onze straatcoaches zijn nu jeugdcoaches
De straat- en nu jeugdcoaches zetten zich in om risicojeugd afkomstig uit de straatcultuur op het rechte pad te houden. Voorheen deden ze dit door voor elke buurt een specifieke aanpak te ontwikkelen. Het afgelopen jaar hebben we toegewerkt naar een aanpak waarin we per individu bekijken wat de beste interventies zijn. Zo kunnen we (vaak oudere) jongeren die (deels) al zijn afgegleden nog beter bereiken en verkleinen we de kans dat ze volharden in overlastgevend of crimineel gedrag. Hierin werken onze jeugdcoaches nauw samen met het reguliere jongerenwerk, dat een veel bredere doelgroep heeft en de ontwikkeling en begeleiding van jeugd vooropstelt.
We hebben de rising stars- aanpak opgezet
We willen voorkomen dat risicojeugd in het criminele circuit terechtkomt. Dit doen we door criminele netwerkvorming onder de jeugd sneller en beter in beeld te krijgen. De aanpak zit nog in de pilotfase en richt zich momenteel op één stadsdeel. Op basis van de resultaten daarvan willen we de aanpak uiteindelijk ook in de hele stad gaan doorvoeren. Ook andere steden zijn bezig met het ontwikkelen van deze nieuwe aanpak.
We geven duurzaam aandacht aan psychisch kwetsbaren en huiselijk geweld
In 2019 hebben we een kleinschalige pilot gehad waarin we naar oplossingen keken voor complexe casussen waarin verwarde personen zorgen voor overlast of maatschappelijke onveiligheid. Wegens succes zijn we deze
zogeheten Top X Plus-aanpak vanaf 2020 structureel uit gaan voeren. Hetzelfde geldt voor de MDA++-aanpak, een methodiek voor de aanpak van gezinnen die op meerdere leefdomeinen problemen ervaren; problemen die onderling samenhangen en die van generatie op generatie kunnen overgaan. Hiermee stoppen we huiselijk geweld en zorgen we voor duurzame veiligheid, herstel van ontwikkelkansen én een verhoging van de kwaliteit van leven.
We hebben onze aanpak van ondermijning uitgebreid
Dit hebben we gedaan door de toepassing van de Wet Bibob uit te breiden, door onze juridische capaciteit te versterken en door de samenwerking aan te gaan met Meld Misdaad Anoniem (M.). Jarenlang kijken we al extra scherp naar onder andere de drank- en horecavergunningen, om misbruik tegen te gaan en te voorkomen dat de onderwereld langzaam haar weg vindt in de bovenwereld. Nu doen we dat ook met zorgcontracten en grond- en vastgoedtransacties. Daarnaast hebben we door uitbreiding van onze juridische capaciteit in 2020 beduidend meer bestuursrechtelijke maatregelen op kunnen leggen in het kader van de Opiumwet. Er zijn 27 drugspanden gesloten (in 2019 waren dat er nog 9) en we hebben als een van de eerste gemeenten in Nederland growshops gesloten.
Ten slotte zijn we de samenwerking aangegaan met M. Hierdoor krijgen we vanaf december 2020 rechtstreeks geanonimiseerde meldingen doorgestuurd, wat onze informatiepositie versterkt en waardoor we nog sneller en gerichter kunnen handhaven.
Corona
De coronapandemie heeft in 2020 een stevige invloed gehad op het veiligheidsdomein. Gedurende de eerste golf in het voorjaar stond de inzet van onze handhavers van politie en gemeente vooral in het teken van controles op de naleving van de coronamaatregelen; en ook tijdens de tweede golf ging daar veel aandacht naar uit. Daarnaast is er vooral op momenten dat er met de wisselende coronamaatregelen weer iets mogelijks was, forse inzet geweest op het gebied van vergunningen. Te denken valt bijvoorbeeld aan de prewinterscans, de 160 ‘terrasvergunningen’ die in een week tijd verleend zijn en al het andere maatwerk dat geleverd moest worden om toch het een ander mogelijk te maken. Tegelijkertijd ging veel gemeentelijke capaciteit naar de regionale crisisorganisatie.
Ook bij de overige veiligheidspartners, met name die in de zorg, lag de prioriteit bij de bestrijding van de pandemie, c.q. werd hun werk daar ernstig door beïnvloed. In die zin mogen we wel spreken van een bijzonder jaar, waarin het een uitdaging bleek om de netwerksamenwerking bij de aanpak van problemen op straat en op het snijvlak van zorg en veiligheid goed te borgen.
De doorwerking van de coronapandemie zien we duidelijk terug in de criminaliteitscijfers. Inwoners hebben in 2020 relatief veel tijd thuis doorgebracht: veel mensen werkten vanuit huis, er waren weinig evenementen en de scholen, horecagelegenheden en niet-essentiële winkels waren een deel van het jaar gesloten. Bepaalde gelegenheidscriminaliteit nam hierdoor af. Tegelijkertijd liepen spanningen voelbaar op en nam de tolerantie juist af. De ervaren overlast is in 2020 dan ook fors.